Grondstofprijzen redelijk stabiel in onstabiele markt

De prijzen van grondstoffen rezen het afgelopen jaar de pan uit. Momenteel laten de grondstofprijzen een ietwat stabieler beeld zien. De redactie belde producenten in onze branche en stelde onder meer inkopers van grondstoffen de vraag hoe zij aankijken tegen de rest van 2009 met betrekking tot de prijs van grondstoffen. De bedrijven die gebeld werden, wilden allemaal meewerken. Helaas wenste menigeen bijna uitsluitend anoniem opgevoerd te worden. Uit de belronde komt naar voren dat de meeste producenten denken dat de prijzen stabiel blijven in een instabiele markt die veroorzaakt wordt door de kredietcrisis.

Anita Verputten is inkoper bij Daelmans Banket in Nieuwkuijk. "De prijzen van grondstoffen zijn op dit moment vrij stabiel. Ik verwacht dat ze voor de rest van dit jaar stabiel en laag blijven. Door de kredietcrisis is de markt wel minder stabiel. Maar mensen blijven altijd koek eten."

Volgens Verputten zijn de relaties met leveranciers - toen de prijzen van grondstoffen zo hoog waren - zeker onder druk komen te staan. "Door de hoge prijzen waren producenten geneigd de markt verder te gaan verkennen op zoek naar leveranciers die goedkoper konden leveren. Dit bood perspectieven. Ook was de manier van communiceren met leveranciers anders. Door de hoge prijzen was er geen ruimte meer voor onderhandelen. Daarnaast wijzigden de contracttermijnen. Die werden korter, omdat leveranciers geen risico's wilden lopen als het om de prijs ging." Als bedrijf blijft Daelmans Banket doorgaan met innoveren. Verputten: "Ook wij zijn bezig met de ontwikkeling van producten die minder verzadigde vetzuren en transvetten bevatten."

Twee ontwikkelingen

"Op dit moment hebben wij te maken met contracten met grondstoffenleveranciers die al eerder zijn afgesloten", vertelt de eigenaar van een Overijsselse banketbakkerij. "Wel weet ik dat de grondstoffenmarkt op dit moment erg instabiel en dus onzeker is. Men spreekt niet voor niks over een voedselcrisis. De prijzen van veel grondstoffen zijn op dit moment laag, maar die kunnen gerust over een half jaar weer hoger zijn. Voor de rest van 2009 voorspel ik weinig stabiliteit. In het recente verleden waren de prijzen van vetten en margarines hoog en dat gold ook voor de brandstofprijzen. De energieprijzen stijgen nog steeds." Bij dit bedrijf zijn de verhoudingen met leveranciers van grondstoffen door de hoge prijzen niet onder druk komen te staan of veranderd. "Je hebt elkaar toch altijd nodig." As het om grondstoffen gaat, dan ziet deze ondernemer twee duidelijke ontwikkelingen. "De eerste ontwikkeling is de instabiliteit in prijzen en de tweede gaat over het feit dat grondstoffen voortdurend veranderen van samenstelling. Zo zijn producenten overgegaan van ei naar scharrelei, van traditioneel vet naar ongehard vet en van verzadigd naar onverzadigd vet. Als producent van bakkerijproducten houden wij deze ontwikkelingen scherp in de gaten en spelen er op in door continue nieuwe producten te ontwikkelen."

Concurrentiegevoelige informatie

"De kans dat de prijs van grondstoffen gaat dalen, is kleiner dan dat deze weer gaat stijgen", zegt een hoofd inkoper van een grote producent van suikerwerken en zoetwaren, die niet met naam genoemd wil worden. "Ik heb dit intern nagevraagd en wij willen niet met naam en toenaam in uw artikel vermeld worden in verband met mogelijke concurrentiegevoelige informatie. Wij zijn actief in een roerige markt en wereld. Voorzichtigheid is dan een goede leidsman. Wel kan ik u enige algemene informatie verschaffen. Ik ben niet degene die naar buiten mag treden of de relaties met leveranciers van grondstoffen door de hogere prijzen onder druk zijn komen te staan."

"Persoonlijk had ik u graag meer over de prijsontwikkeling van grondstoffen verteld, want het is een zeer interessante materie. Als het om tarwe en maïs gaat, is er op dit moment sprake van dalende noteringen, maar de meeste markten zijn momenteel erg instabiel. Als inkoper van grondstoffen bekijk ik per grondstof wat de markt op dit moment doet qua prijs. Net als de meeste producenten sluiten wij jaarcontracten af. Suiker en glucose kopen wij het meeste in. Een grotere vraag dan het aanbod naar een bepaalde grondstof kan een oorzaak zijn van prijsstijgingen, maar we hebben ook meegemaakt dat citroenzuur duurder werd om in te kopen doordat dat de levering vanuit China terugviel."

Lagere prijzen

Tom Conijn is eigenaar en inkoper van Jaka Suikerwerken. "De prijzen van alle grondstoffen, en dat zijn alle afgeleiden van suiker die wij gebruiken, zijn zich weer een beetje aan het normaliseren. Ik bedoeld dan onder andere cacaopoeder en suikerpoeder. Die normalisatie geldt ook voor glucosesiroop. Wellicht komt dat doordat de vraag uit het Midden-Oosten minder groot is. Ik verwacht dus dat de prijzen van onze grondstoffen in de rest van 2009 verder naar beneden gaan. De beschikbaarheid van grondstoffen is beter dan vorig jaar. Daardoor zijn er meer aanbieders en kopers. In 2008 was er veel vraag en weinig aanbod."

Instabiele gesprekspartners

Conijn vindt het lastig om te onderhandelen met leveranciers als niet bekend is welke prijs de juiste is. "Leveranciers zijn dan een instabiele gesprekspartner. Het gevolg is dat je als inkoper dan gaat 'shoppen' en dat ga je alleen maar meer doen als je denkt dat de prijzen van grondstoffen te hoog zijn." Bij Jaka zijn ze hard aan het werk om gezondere suikerwerken te ontwikkelen die onder ander gemaakt gaan worden van plantaardig vet. Conijn: "Wij zijn er druk mee bezig, maar hebben nog geen gestandaardiseerde producten ontwikkeld."

Rooskleurig

"Gezien de huidige economische situatie die zeker niet zo rooskleurig is, blijven de prijzen van grondstoffen vermoedelijk op hetzelfde niveau van die van eind 2008, begin 2009", zegt een inkoper van een chocoladeproducent uit Brabant. "Ook denk ik dat leveranciers van cacao hun voorraden vasthouden door middel van speculanten. De opbrengst van een kilo chocolade is op dit moment niet goed. Dus leveranciers wachten liever met verkopen tot op het moment dat de prijzen weer stijgen. Het gevolg is dat iedereen in deze markt blijft zitten waar hij zit, zich niet verroert en naar elkaar blijft kijken."

Stabielere prijzen

Gert van Ranshorst koopt bij Chocolade- en Suikerwerkfabriek Marandi de grondstoffen in. "Ik verwacht op een aantal gebieden stabielere prijzen. De prijs van cacao is op dit moment aan het dalen. Die was wel erg hoog. Vorig jaar was er sprake van een overspannen markt. Door de grote vraag naar grondstoffen konden de prijzen stijgen. Er was duidelijk sprake van krapte op de markt. In de rest van 2009 verwacht ik geen prijsstijging meer. Wij kopen vooral halffabrikaten in en glucosesiroop, en kristalsuiker."

Uitstekend

De contacten met leveranciers zijn volgens Van Ranshorst door de hoge prijzen van vorig jaar niet onder druk gekomen. "Onze contacten met leveranciers van grondstoffen zijn gewoonweg uitstekend te noemen." Bij Marandi worden ontwikkelingen als het gaat om de productie van chocolade- en suikerwerken met grondstoffen die gezonder zijn nauwlettend gevolgd. "Wij zijn lid van de VBZ en die is samen met de NVB bezig met de Task Force Verantwoorde Vetzuursamenstelling. Samen met de producenten van brood, banket, koek, zoetwaren en zoutjes, ontplooien zij tot en met 2010 activiteiten om de vetzuursamenstelling van zoetwaren te verbeteren. En hier staan wij volledig achter."

Speculatief

Een collega inkoper van een Noord-Hollandse chocoladeproducent vindt het maar lastig om in te schatten of de prijzen van grondstoffen dit jaar stijgen. "Kijk", zegt hij. "Een groot deel van de prijzen van grondstoffen worden speculatief bepaald. Dit zijn prijsbewegingen die niks met de daadwerkelijke prijs van grondstoffen te maken hebben. Ik weet verder niet wat de cacaoprijs gaat doen. Als ik het zou weten, dan word ik stinkend rijk. De uiteindelijke prijs van cacao is ondermeer afhankelijk van de economie, vraag en aanbod en oogsten. Wij zijn veel aan het kijken op de termijnmarkten om in te kopen voor 2010. Het ziet er allemaal erg instabiel uit."

De contacten met leveranciers zijn bij deze producent niet anders geworden in de tijd dat de grondstofprijzen de pan uit rezen. "We kregen gewoon volgens de contracten geleverd. Hogere prijzen veranderden daar niks aan. Wij hebben er overigens wel over nagedacht om andere grondstoffen te gaan gebruiken voor onze producten die gezonder zijn. Maar het bleek dat het gebruik er van ten koste ging van de kwaliteit die wij nastreven. Dus zijn we daar snel mee gestopt."