'TIJD VOOR EEN WERELDWIJDE HEFFING OP KEROSINE'

Bestuursvoorzitter Steven van der Heijden van TUI Nederland/ Arke Fly, is van mening dat de luchtvaart erg achteroploopt als het gaat om duurzaamheid. "Wanneer er nu niet door de overheid en vliegtuigmaatschappijen wordt geïnvesteerd in een schonere luchtvaart dan gaat dat in de toekomst zorgen voor een rem op de mobiliteit. De ontwikkeling van verantwoorde biobrandstoffen in combinatie met veel schonere en zuiniger motoren lijkt dus de enige duurzame oplossing. Om het onderzoek naar biobrandstoffen te bespoedigen ben ik voor een wereldwijde heffing op kerosine. De tijd is daar rijp voor."

Van der Heijden weet ook dat het verre van simpel is om de emissie van CO2 van vliegtuigen terug te dringen. "Biobrandstoffen hebben naar mijn mening de toekomst. Het is de hoogste tijd dat de overheid de ontwikkeling hier van actief gaat stimuleren. Dit kan door het creëren van fondsen, waaruit de onderzoekskosten betaald moeten gaan worden. Daarnaast is het verstandig als de overheid vliegtuigbouwers gaat belonen voor het doen van onderzoek naar de ontwikkeling van schonere brandstoffen. Maar dit gaat zeker niet vrijwillig gebeuren zolang de prijs van kerosine nog relatief laag is."

WERELDWIJDE KEROSINEHEFFING

De eerste man van Nederlands grootste reisorganisatie is een voorstander van het invoeren van een wereldwijde kerosineheffing bij luchtvaartmaatschappijen. "Die kerosineheffing moet gebruikt gaan worden voor het doen van onderzoek naar biobrandstoffen en hoeft telkens maar een paar procent te zijn van een liter kerosine. Als dit daadwerkelijk gaat gebeuren dan komen er enorme fondsen ter beschikking. Het gevolg is dat onderzoekers zich dan hier massaal op gaan storten, omdat het een gesubsidieerde vorm van onderzoek betreft. Vooralsnog is het nog niet zover en staat de ontwikkeling van alternatieve brandstoffen voor de luchtvaart nog steeds nagenoeg stil."

Naast het invoeren van een wereldwijde kerosineheffing wil Van der Heijden dat overheden ultimata gaan stellen aan luchtvaartmaatschappijen. "Net zoals dat nu gebeurt met emissienormen voor auto's. Tot nu toe is het zo dat de luchtvaart zich door het ongrijpbare internationale karakter zich heeft weet te onttrekken aan dit soort maatregelen. Wat je nu ziet is dat China zich meer bewust voelt voor zijn rol in de wereld, Amerika ook meer oog krijgt voor het milieu. Nu is de tijd rijp om het onderzoek naar alternatieve brandstoffen voor de luchtvaart in gang te zetten. Toch bespeur ik bij mijn collega's van airlines nog steeds een zekere huivering. Onze maatschappij verandert in een duurzame samenleving, want de noodzaak om energiegebruik te verduurzamen wordt maatschappelijk steeds breder gedragen, maar in de luchtvaart zie je dat niet. De luchtvaart is altijd de bedrijfstak geweest die het het langste volhoudt. De lobby van airlines naar overheden toe was verder altijd heel erg sterk. KLM heeft in Nederland bijvoorbeeld directe toegang tot de politiek. Toch zie je dat veranderen, omdat er andere maatschappelijke tendensen spelen, die sterker zijn dan de lobby van individuele industrieën. Het feit dat de tickettax er kwam is daar een voorbeeld van. Tijdens een kabinetsformatie werd er een stevige lobby gevoerd door de ANVR en de hele luchtvaartsector om de tickettax te voorkomen. Dat is niet gelukt. Later is die wel ingevoerd om later weer afgeschaft te worden omdat het een verkeerd effect had op Schiphol en de passagiersaantallen van airlines."

In de automobielsector wordt wel veel werk gemaakt van de ontwikkeling van duurzame brandstoffen. "Ons wagenpark is bijvoorbeeld in hoog tempo schoner aan het worden. Dat komt niet doordat autobezitters opeens van die milieuridders zijn geworden, maar omdat het financieel loont om een schonere auto te kopen en omdat veel bedrijven alleen nog maar groene milieulabels toestaan. Dit geeft aan dat belastingprikkels dus werken. In de luchtvaart wordt altijd gezegd dat belastingmaatregelen niet kunnen omdat dan alle landen hetzelfde moeten doen om de concurrentieverhoudingen niet te verstoren en dat is tot op zekere hoogte ook zo. Toch moet er op de een of andere manier zoiets gebeuren anders keert de wal het schip. Het Emission Trading Scheme (ETS), dat in Europees verband ingevoerd gaat worden, maakt de uitstoot van CO2 duurder en moet op die manier een stimulerend effect hebben op verduurzaming. Maar zonder echte technologische doorbraken blijft de luchtvaart dan achter de feiten aanhollen. De beste verdediging is echte verduurzaming, zodat straks niet de rem op mobiliteit de enige manier is om de uitstoot te verminderen."

BUITENBEENTJE

TUI/ Arke Fly is volgens Van der Heijden een beetje een buitenbeentje in de Nederlandse luchtvaartsector. "We hebben wel een airline, maar wij zijn in beginsel een reisorganisatie. Wij hebben andere wortels en zien daardoor de trend om te verduurzamen vanuit een andere waarneming. Namelijk vanuit de reiswereld. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) staat bij ons hoog in het vaandel. Duurzaamheid is in de reiswereld veel gecompliceerder dan in de luchtvaart. De milieubelasting van vliegbewegingen valt vrij eenvoudig vast te stellen, maar bij een vliegvakantie geldt dat alleen voor de vliegers zelf en dat is slechts een onderdeel van de gehele vakantie. De milieueffecten van het verblijf van vakantiegangers op hun bestemming zijn een stuk lastiger in kaart te brengen. TUI Nederland heeft ruim 6.000 accommodaties in het portfolio in 107 landen. Om de milieubelasting in kaart te brengen is gedetailleerde informatie nodig van al deze accommodaties op talloze terreinen, zoals energieverbruik, wijze waar op de energie is opgewekt, behandeling van afval, vuil water, rioolwater, bouwmaterialen, noem maar op. En dan zwijg ik nog over alle activiteiten die onze gasten kunnen ondernemen op de bestemming, zoals jeepsafari's door kwetsbare natuurgebieden of zwemmen met misschien wel dolfijnen die illegaal gevangen zijn. En dat in landen waar duurzaamheid vaak nauwelijks of heel laag op de agenda staat. En dan heb ik het helemaal niet over duurzaamheid in de bredere zin des woords, in de brede context van MVO. Kom als inkoper in Cuba maar eens aan met de eis dat werknemers van een vakantiehotel het recht moeten hebben om lid te zijn van een vakbond en zelfs zouden moeten mogen staken. Vaak is het zelfs al lastig om hoteliers ervan te overtuigen dat ze geen apen in een kooi moeten houden in hun tuin."

"Er valt dus nog wel wat te verbeteren in de wereld."