Waterschap Groot Salland zoekt oplossing voor medicijnresten in afvalwater

Het lukt rioolwaterzuiveringen (rwzi’s) onvoldoende om alle vervuiling uit het afvalwater te halen. Het is bijvoorbeeld erg moeilijk om medicijnresten uit afvalwater te verwijderen. In Nederland en andere landen wordt er gewerkt aan het vinden van een oplossing voor dit probleem. Bij Waterschap Groot Salland (WGS) wordt daarom een nationaal en internationaal demonstratieproject gestart voor het gescheiden inzamelen en verwerken van afvalwater dat straks komt uit de nieuwbouw van de Isala Klinieken in Zwolle.

 

Het project dat de naam SLIK heeft gekregen en dat staat voor Sanitaire Lozing Isala Klinieken, bevindt zich op dit moment nog in de onderzoeksfase. SLIK vormt een onderdeel van het project PILLS (Pharmaceutical Inputs and eLimination from Local Sources (zie ook www.pills-project.eu). Het uiteindelijke doel is om studie te doen naar een nog betere manier van zuiveren van medicijnresten uit de afvalwaterstroom en bewustwording te creëren bij de mensen over de gevolgen van het gebruik van medicijnen voor het milieu. Het algemeen bestuur van het waterschap is in november 2008 akkoord gegaan met een kredietverstrekking van maximaal 3,1 miljoen euro.

 

Europese subsidie

Voor WGS is Tony Flameling (38) uit Deventer aan het werk als projectleider van het SLIK en PILLS project. Beide Projecten zijn verweven met elkaar. "Ik ben in dienst van Adviesbureau Tauw in Deventer en wij houden ons bezig met zaken die te maken hebben met milieu en infrastructuur. Bij WGS ben ik door Tauw gedetacheerd en dat ben ik al sinds september 2007. De functie die ik vervul is die van Beleidsmedewerker Techniek en Riolering van de afdeling Waterketen. Voor deze functie staat sinds juni 2007 een vacature open en ik vul hem dus nu tijdelijk in. Indien de vacature vervuld wordt, bestaat de kans dat het projectleiderschap wordt overgedragen."

 

Internationaal project

PILLS is een internationaal project en krijgt een Europese subsidie van 1,55 miljoen euro. Deze subsidie is toegekend vanwege het internationale karakter en doordat dit project een goede bijdrage levert aan de internationale kennisuitwisseling. Voor dit project zijn samenwerkingspartners gevonden uit Duitsland, Luxemburg, Zwitserland en Schotland. In deze landen worden soortgelijke projecten uitgevoerd en dit overkoepelende samenwerkingsverband heeft de naam PILLS. Flameling: "Inmiddels zijn medewerkers van WGS op bezoek geweest bij organisaties in het buitenland. Zij zijn met hetzelfde onderwerp bezig. Zo zijn organisaties bezocht in Duitsland en Zwitserland. Met een soort van medicijnenpotje met snoepjes en met het label 'Slikt u dit?' doen wij ons best om nieuwe partners zover te krijgen dat zij meedoen met ons initiatief."

 

Samenwerking

In de Isala Klinieken heeft WGS een goede samenwerkingspartner gevonden. De komende jaren wordt op de locatie Sophia aan de Dr. Van Heesweg in Zwolle een nieuw ziekenhuis gebouwd. De Isala Klinieken hebben een bouwplan in voorbereiding dat voorziet in een realisatie van ongeveer honderdduizend vierkante meter nieuwbouw en wordt daarmee met duizend bedden het grootste niet-academische ziekenhuis van Nederland.

 

Aanpak bij de bron

Dat er medicijnresten aanwezig zijn in het oppervlaktewater wordt gezien als een toenemend probleem. Een belangrijk deel van medicijnresten zijn afkomstig uit het huishoudelijk afvalwater en uit het afvalwater van verzorgingstehuizen. Maar landelijk onderzoek heeft uitgewezen dat ook het ziekenhuisafvalwater substantieel bijdraagt aan de belasting van het afvalwater met medicijnresten. "WGS start de projecten om het probleem van medicijnresten bij de bron aan te pakken. Het waterschap bouwt op het eigen terrein bij het hoofdkantoor in Zwolle een demonstratie-installatie die gebruikt gaat worden voor de verwerking van het afvalwater van het huidige ziekenhuis en de nieuw te bouwen Isala Klinieken", aldus de projectleider.

 

Uniek project

Sinds mei 2008 werkt Flameling aan de voorbereiding van het project SLIK, met als doel om de afvalwaterstroom van de Isala Klinieken apart te behandelen. De projectleider vindt het een uniek project. "Want het biedt een unieke kans om te werken aan innovatieve oplossingen voor het toekomstige probleem van een toenemende belasting van medicijnresten op het oppervlaktewater."

 

In het voorbereidingstraject van het project SLIK zijn diverse partners verenigd. Naast de praktische samenwerking met de Isala Klinieken, werkt WGS hierin samen met de gemeente Zwolle, Vitens, STOWA en het RIVM. Flameling: "Het project wordt financieel gesteund door de Provincie Overijssel en mogelijk ook nog door de Ministeries van VROM en V&W."

 

Tijdspanning

De voorbereidingen voor de bouw van de demonstratie-installatie zijn al gestart. "Begin volgend jaar hopen we duidelijkheid te hebben over de bouwvergunning, zodat we medio 2009 het project kunnen aanbesteden en gunnen. Medio 2010 moet de installatie gereed zijn en wordt gestart met het praktijkonderzoek naar de beste zuiveringsmethode(n). De afronding van het project is uiterlijk 2011 wellicht eind 2010 al, maar dat is afhankelijk van de financiering van het project. Voor welke technologie of combinatie daarvan wordt gekozen, hangt af van het onderzoek. Het onderzoek moet duidelijk maken welke techniek het beste werkt en antwoord geven op de vraag of het decentraal zuiveren ook werkelijk voordeel heeft ten opzichte van extra nazuivering van al het effluent op de rwzi. Mocht dit zo zijn dan is het de intentie van het waterschap om de installatie verder uit te bouwen en volledig operationeel te maken. Of dat gebeurt, is mede van de mogelijkheden voor financiering. Het internationale project PILLS loopt tot en met eind 2011", zegt Flameling.

 

Doel onderzoeken

Volgens Flameling zijn de doelen voor de onderzoeken duidelijk."Uit de onderzoeken die in het kader van het project SLIK en PILLS gehouden worden wil WGS te weten komen of de behandeling van ziekenhuisafvalwater zinvol is. Verder zijn we benieuwd tegen welke problemen op het operationele vlak we gaan aanlopen. Problemen kunnen zijn betrouwbaarheid, tegenvallende rendementen, hoog energieverbruik, storingen enzovoorts. Met onze Europese partners is het de bedoeling om kennis te gaan uitwisselen."

 

Strenge protocollen

In de voorbereiding stuitten Flameling en zijn medewerkers op een aantal interessante weetjes. "Zo is het ons gebleken dat in ziekenhuizen strenge regels gelden voor het omgaan met afvalstoffen. Overal hebben ze wel protocollen voor, maar als afvalstoffen eenmaal in het riool verdwijnen, wordt er niet meer naar omgekeken. Eigenlijk is dat niet normaal. In de riolering kunnen afvalstoffen ook een gevaar gaan vormen voor de volksgezondheid als mensen er mee in aanraking komen. En dan maakt het niet zoveel uit of de afvalstoffen verdund zijn of niet."